Yer kürenin yapısı Levha hareketleri Deprem ve faylar
Yer hareketlerinin meydana getirdiği Afetlere, Jeolojik afetler denir
Bunlar deprem, volkan patlamaları, toprak kayması, Tsunami ve benzerleri dir.
Yerküre’nin içi ile ilgili bilgilerimiz en üst katmanlar dışında ikinci elden. Yerbilim (jeoloji) çalışmaları
ile yapısı anlaşılmaya çalışılan Yerküre’ye ait bilgilerin çoğu, sismik dalgaların incelenmesi
sayesinde elde ediliyor. Depremler sonucu oluşan doğal veya bilim adamlarının oluşturduğu
yapay sismik dalgaların, farklı yapılardaki katmanlarda farklı davrandıkları biliniyor. Yerküre
içinde hareket eden bu dalgaların davranışlarının incelenmesi sonucunda Yerküre’nin iç yapısı
anlaşılabiliyor.Yerküre’nin merkezinde katı haldeki nikel ve demirden oluşan İç Çekirdek
bulunuyor. Bu çekirdeği çevreleyen Dış Çekirdek ise, içindeki sülfür ve oksijen nedeniyle
ergime noktası düştüğü için sıvı halde bulunan nikel ve demirden oluşuyor. 4.5 milyar
yıldır soğumasına rağmen hala çok sıcak olan çekirdek, Yerküre’nin manyetik alanının
oluşmasındaki etken. Daha sonra gelen ve Alt Manto ve Üst Manto diye ikiye ayrılan
Manto ise, kısmen ya da tümüyle eriyik durumdaki kayaçlardan oluşan magmayı içeriyor.
Demir, magnezyum, silikat ve oksijence zengin mineralleri içeren Manto’dan sonra,
bu katmanların en incesi olan ve okyanuslar ile kıtaları barındıran Yerkabuğu bulunuyor.
Oksijen ve silikatca zengin Yerkabuğu’nda, okyanus kabuğunu oluşturan bazalt, en
çokbulunan kayaç. Kıtalardan oluşan kabuk kısmı ise bazalt ile daha az yoğun olan
granit, kumtaşı, kireçtaşı gibi kayaçları barındırıyor.. Yerküre’nin üst katmanları fiziksel
olarak ayrı bir bölümlemeyle de incelenebilir. Litosfer (taşküre) adı verilen sert katman,
Yerkabuğu ve Üst Manto’nun en üst kısmından oluşur. Astenosfer ise Litosfer’in altındaki,
plastik özellikleri gösteren akışkan Üst Manto bölümüdür. Litosfer tek parça değildir,
okyanus ve kıtaların sınırlarından farklı şekilde levhalara bölünmüştür.Manto katmanı,
yeryüzündeki hareketliliğin en büyük nedenidir. Manto’nun alt bölümleri üst bölümlerine
göre çok daha sıcaktır. Burada oluşan konveksiyonda, daha sıcak olan magma yükselir,
soğur, katılaşır ve Üst Manto’daki daha soğuk kayaların batmasına neden olur. Batan
bu kayalar, tekrar ısınır, ergir ve yükselir. Henüz tam anlamıyla modellenemeyen bu
devinim, Litosfer’deki levhaların hareket etmesine neden olur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder